PHONG TRÀO THIẾT KẾ - CHỦ NGHĨA KIẾN TẠO (CONSTRUCTIVISM)

07-05-2018 14:02

Chủ nghĩa kiến tạo là triết lý nghệ thuật và kiến trúc bắt nguồn từ Nga năm 1919, khi mà phong trào cách mạng Nga năm 1917 và đang nổi dậy mạnh mẽ và cũng là lúc chính quyền Xô – Viết xây dựng chế độ CNCS.

Trong những năm 1920, các nghệ sỹ theo chủ nghĩa kiến tạo đã hình thành lối kiến trúc, thiết kế đồ họa, ..phong cách thiết kế hoàn toàn mới với những kỹ thuật đại trà giúp Nga đi từ một nước nông nghiệp sang công nghiệp.

Những nghệ sĩ theo chủ nghĩa kiến tạo chủ trương bác bỏ ý kiến rằng nghệ thuật tách ly khỏi xã hội: Với họ, mọi loại hình nghệ thuật và thiết kế đều là công cụ chính trị. Nói ngắn gọn, nước Nga là chất liệu còn việc xây dựng chính quyền Xô – Viết là dự án nghệ thuật quy mô lớn.

Khóa học thiết kế đồ họa chuyên nghiệp

Khóa học Photoshop

Khóa học lllustrator 

Chủ nghĩa tối thượng

Người Nga thường lấy trường phái dã thú – Cubism làm nền tảng để phát triển chủ nghĩa tối thượng – Supermatism, một trường phái tìm kiếm sự tự do phóng khoáng trong nghệ thuật, thiết kế và kiến trúc dựa trên những giá trị truyền thống đại diện.

Loại hình nghệ thuật mới mẻ này cho phép nghệ sĩ kết hợp tự do những hình dạng nguyên thủy, những thứ làm nền tảng cho những phong trào nghệ thuật và kiến trúc mới lạ.

Thiết kế đồ họa và nhiếp ảnh

Beat the Whites with the Red Wedge, El Lissitzky, 1919, mô típ thiết kế trừu tượng tuyên truyền về chiến tranh.

Chủ nghĩa kiến tạo áp dụng yếu tố thiết kế hình ảnh trừu tượng nhất quán để thể hiện các quy tắc thiết kế đa dạng. Vì vậy, lĩnh vực thiết kế đồ họa ở Xô – Viết là sự kết hợp giữa lý thuyết mới lạ và yếu tố chính trị.

Quyển sách nổi tiếng của Alexander Rodchenko và Varvara Stepanova! Tấm poster (1924)

có sự kết hợp giữa những yếu tố hình học cơ bản và màu sắc đơn giản để quảng cáo về chiến dịch giáo dục cho người lao động.

Nghệ sĩ chủ nghĩa kiến tạo, El Lissitzky, 1924.

Ông là người tiên phong trong nghệ thuật cắt dán ảnh chụp thuần túy vào những thập kỉ trước sự ra đời của Photoshop.

Tác phẩm Stairs, Alexander Rodchenko, 1930. Ông là người tiên phong trong phong cách e-líp thường thấy ở các bức ảnh đương đại ngày nay.

Kiến trúc

Melnikov House, một trong những tòa nhà còn sót lại của Konstantin Melnikov, lối kiến trúc đặc trưng vẫn còn được lưu lại sau hơn 100 năm.

Các công trình kiến trúc của chủ nghĩa kiến tạo đã thổi chút mới lạ vào từng con đường xưa cũ tại Nga. Trong những năm 1920, những công trình kiến trúc nguyên sơ với sự kết hợp tuyệt vời giữa những khối đá hình vuông, trụ và tròn mọc lên khắp nơi dọc theo những lâu đài cổ kính và trên chóp của nhà thờ Chính thống.

Giống như trong lĩnh vực thiết kế đồ họa, những nghệ sĩ chủ nghĩa kiến tạo đã áp dụng nguyên lý thiết kế hình ảnh của chủ nghĩa tối thượng vào các thiết kế nhà máy, tòa nhà phức hợp cao tầng, hội quán công nhân và tòa tháp radio.

Sự chấm dứt đột ngột

Chủ nghĩa kiến tạo kết thúc khi chính quyền trở nên hỗn loạn sau sự ra đi của Lê-nin năm 1924 và chế độ độc tài của Stalin.

Chủ nghĩa Stalin cho rằng quan niệm về cái đẹp của chủ nghĩa kiến tạo là thái quá, cho nên nó không phải là một công cụ đấu tranh chính trị hiệu quả. Họ cũng cho rằng tất cả những thiết kế trong tương lai cần tuân theo phong cách tân cổ điển của chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa - Socialist Realism.

Những nghệ sĩ theo chủ nghĩa kiến tạo từ chối giải nghệ đã phải chạy trốn khỏi nước Nga để sống ở Gulag vì không muốn bị cảnh sát liên bang ghé thăm.

Di sản để lại

Trụ sở chính CMA CGM được thiết kế bởi Zaha Hadid (Image © Iwan Baan).

Những tòa nhà theo phong cách chủ nghĩa kiến tạo từ những năm 1920 vẫn còn tồn tại trên đất nước Nga, tượng trưng cho lời nhắc nhở của một tương lai trong tưởng tượng chưa từng tồn tại.

Tuy nhiên, di sản thật sự của phong trào này không hẳn là những công trình được xây dựng và thiết kế suốt những năm 1920 mà chính là yếu tố khơi dậy những giấc mơ: Bản tuyên ngôn, lý luận, các bản vẽ thiết kế và những dự định còn dang dở.

Thiết kế phẳng - Xu hướng thiết kế HOT nhất hiện nay

Màu sắc thiết kế ảnh hưởng thế nào đến hành động người dùng

Bauhaus và thiết kế phẳng

Phong cách thiết kế của chủ nghĩa kiến tạo sử dụng các đường kẻ, hình dạng, màu đơn sắc và thứ tự vẫn còn mang dấu ấn đậm nét trong thiết kế ngày nay. Nó được truyền tải thông qua Bauhaus và New Typographers of Weimar Germany sang cho những nhà thiết kế Thụy Sĩ vào những năm 1950 và 1960, người đã tạo ra phong cách quốc tế và thiết lập những quy chuẩn trong ngành thiết kế đương đại: ví dụ như xu hướng hiện hành trong ngành thiết kế phẳng.

Phương pháp thiết kế đầy chính xác và hệ thống, không bị chi phối bởi cảm xúc của chủ nghĩa kiến tạo vẫn là nguồn cảm hứng cho những nhà thiết kế ngày nay. Đây sẽ là nền tảng rằng những vấn đề thiết kế sẽ được giải quyết thông qua quy trình khách quan chứ không phải là cơ hội để cá nhân bày tỏ quan điểm.

Ban Truyền thông ITPlus Academy